Τι είναι οι πολυκυστικές ωοθηκες
Οι πολυκυστικές ωοθήκες περιέχουν πολλές μικρές κύστες – τουλάχιστον δέκα. Μερικές από αυτές τις κύστες περιέχουν αυγά, άλλες είναι ανενεργές και άλλες μπορεί να παράγουν ορμόνες. Οι κύστες είναι πολύ μικρές συνήθως δεν ξεπερνούν τα 8 χιλιοστά αλλά είναι αρκετά ευδιάκριτες στο διακολπικό υπερηχογράφημα ώστε να επιτρέπουν τη σωστή διάγνωση.
Οι εξετάσεις αίματος μπορούν επίσης να αποκαλύψουν αλλαγές στα επίπεδα των ορμονών κάτι το οποίο είναι χαρακτηριστικό των πολυκυστικών ωοθηκών. Αυτές οι αλλαγές βέβαια στις τιμές των ορμονών διαφέρουν σημαντικά από γυναίκα σε γυναίκα.
Υπάρχει αιτία ή αιτίες υπεύθυνες για τις πολυκυστικές ωοθήκες;
Δεν είναι τελείως ξεκάθαρο γιατί μερικές γυναίκες έχουν πολυκυστικές ωοθήκες. Η κληρονομικότητα παίζει κάποιο ρόλο. Οι πολυκυστικές ωοθήκες εμφανίζονται σε γυναίκες κάθε ηλικίας πολλές απ’τις οποίες βέβαια δεν εμφανίζουν τα συμπτώματα των πολυκυστικών ωοθηκών.
Με άλλα λόγια, οι ωοθήκες δεν γίνονται ξαφνικά πολυκυστικές, αλλά γυναίκες που έχουν ή είχαν πολυκυστικές ωοθήκες μπορεί να εμφανίσουν συμπτώματα ανά πάσα στιγμή.
Τα αίτια πιστεύεται ότι συμπεριλαμβάνουν την ανικανότητα των ωοθηκών να παράγουν ορμόνες στις σωστές αναλογίες.
Η υπόφυση, αδένας που βρίσκεται στο εσωτερικό του κρανίου διαισθάνεται την μη καλή λειτουργία των ωοθηκών και παράγει ανώμαλες ποσότητες από τις ορμόνες FSH και LH και αυτό σημαίνει ότι ασυνήθιστα μεγάλες ποσότητες LH (ωχρινοτρόπος ορμόνη) κυκλοφορεί στο αίμα.
Σε τι ποσοστό γυναικών γίνεται διάγνωση πολυκυστικών ωοθηκών;
Περίπου μία στις πέντε γυναίκες έχουν πολυκυστικές ωοθήκες. Βέβαια ο όρος περιγράφει την εμφάνιση των ωοθηκών όπως ανέφερα πριν, στον υπέρηχο. Όταν μιλάμε όμως για σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών τότε εννοούμε την κατάσταση εκείνη όπου εκτός από τα υπερηχογραφικά δεδομένα έχουμε και επιπρόσθετα συμπτώματα.
Έτσι λοιπόν καταλαβαίνουμε ότι δεν έχουν όλες οι γυναίκες με πολυκυστικές ωοθήκες (τις έχουμε δει ως έτσι στον υπέρηχο) το σύνδρομο των πολυκυστικών ωοθηκών, αλλά όλες οι γυναίκες που έχουν το σύνδρομο των πολυκυστικών ωοθηκών έχουν πολυκυστικές ωοθήκες (τις βλέπουμε στον υπέρηχο).
Ποια είναι τα συμπτώματα των πολυκυστικών ωοθηκών;
Καταρχήν να πω ότι τα συμπτώματα διαφέρουν από γυναίκα σε γυναίκα και μπορεί να είναι από πολύ ήπια μέχρι βαριά.
- Οι ανωμαλίες στην περίοδο, ιδιαίτερα αμηνόρροια (απουσία περιόδου για πάνω από 3 μήνες) ή αραιομηνόρροια.
Αυτό οφείλεται σε διαταραχή της παραγωγής των ορμονών και από τις δύο ωοθήκες καθώς και της υπόφυσης. Εξαιτίας τούτου η έμμηνος ρήση γίνεται τελείως ακανόνιστη, πιο βαριά από ότι συνήθως και αραιή εως καθόλου χρονικά, όπως ανέφερα πριν.
Μερικές γυναίκες αναφέρουν πόνο στην πύελο, ο οποίος ίσως να σχετίζεται με την επίδραση των ορμονών στη ροή του αίματος μέσα στις πυελικές φλέβες. - Γονιμότητα
Η ακανόνιστη ωορρυξία έχει ως αποτέλεσμα δυσκολία στο να μείνει η γυναίκα έγκυος. Φυσικά, η πλήρης ανωορρυξία δεν αφήνει κανένα περιθώριο εγκυμοσύνης αν η γυναίκα δεν θεραπευτεί πρώτα. Έτσι γυναίκες με ακανόνιστο κύκλο θα πρέπει πρώτα να φτιάξουν τον κύκλο τους και μετά να μείνουν έγκυες. - Αποβολές
Γυναίκες με πολυκυστικές ωοθήκες, έχουν όπως ανέφερα στην αρχή υψηλά επίπεδα LH στο αίμα και επομένως μεγαλύτερο ρίσκο για αποβολή, αφού η υψηλή LH δυσκολεύει και το αυγό (ωάριο) να αναπτυχθεί μέσα στο ωοθυλάκιο της ωοθήκης, και το έμβρυο να εμφυτευθεί μέσα στη μήτρα. - Δερματικά προβλήματα
Μια από τις ορμόνες που παράγεται σε ασυνήθιστα μεγάλες ποσότητες από την ωοθήκη είναι η τεστοστερόνη, η γνωστή «αντρική» ορμόνη που κυκλοφορεί και στους άντρες και στις γυναίκες. Σε γυναίκες με πολυκυστικές ωοθήκες η μεγάλη ποσότητα τεστοστερόνης προκαλεί ακμή στο πρόσωπο και στην πλάτη και έντονη τριχοφυία στο πρόσωπο (πηγούνι, «μουστάκι», στήθος, βραχίονες, γάμπες). Πάντως τα επίπεδα της τεστοστερόνης σε γυναίκες με πολυκυστικές ωοθήκες είναι πολύ χαμηλότερα από εκείνα των ανδρών.
Πρέπει να ανησυχεί πολύ μια γυναίκα με πολυκυστικές ωοθήκες για την υγεία της;
Τα καθημερινά προβλήματα των πολυκυστικών ωοθηκών δεν είναι εκτός ελέγχου όταν η γυναίκα βρίσκεται κάτω από την καθοδήγηση του γιατρού. Και η ίδια η γυναίκα όμως πρέπει να συμβάλλει στη θεραπεία της ώστε να βελτιωθούν τα συμπτώματα της. Θα πρέπει να κάνει κάποιες αλλαγές στη ζωή της (lifestyle). Για παράδειγμα, η ισορροπία των ορμονών έχει να κάνει με το βάρος της γυναίκας. Οι πολυκυστικές ωοθήκες είναι πολύ πιο συχνές σε παχύσαρκες γυναίκες από ότι σε γυναίκες με σωστή αναλογία βάρους / ύψους (το λεγόμενο BMI= Body Mass Index – δείκτης σωματική μάζας*).
Επίσης, γυναίκες που έχουν ήδη πολυκυστικές ωοθήκες, χωρίς όμως συμπτώματα, εάν πάρουν βάρος θα παρουσιάσουν τότε μερικά ή όλα από τα συμπτώματα που προανέφερα.
Η σωστή λοιπόν αναλογία βάρους / ύψους είναι καταλυτικός παράγοντας για την υγεία της γυναίκας.
*Αυτοί οι δείκτες είναι το βάρος της γυναίκας σε κιλά διαιρούμενος από το ύψος της υψωμένο στο τετράγωνο ή όπως εμείς οι γιατροί γράφουμε, Kg/m2. Ένα φυσιολογικό BMI είναι μεταξύ 20 και 25 Kg/m2